จิตอาสามืออาชีพ

หนังสือพิมพ์กรุงเทพธุรกิจ กายใจ ฉบับวันที่ 1 เมษายน 2555

วันที่ 1 เมษายน 2555 อาจจะมีความหมายต่างกันไปสำหรับแต่ละคน มันอาจจะเป็นวันแรกของเดือนที่ยังมีเงินอยู่เต็มกระเป๋า เป็นวันที่ห้างสรรพสินค้าจัดโปรโมชั่นลดราคา หรือเป็นวันเล่นโกหกอำกันในระดับสากล (April Fools Day) กระทั่งมันอาจเป็นเพียงแค่อีกวันทั่วไป ไม่ได้มีความหมายพิเศษอะไร

แต่สำหรับคนกลุ่มหนึ่ง วันนี้เป็นโอกาสที่พวกเขาได้บอกกับสังคมไทยว่า จงอย่าได้ลืมเลือนคุณค่าของน้ำใจและพลังความตั้งใจที่พวกเรามอบให้แก่กันในตลอดช่วงเวลาแห่งความทุกข์ยาก ช่วงเวลาแห่งพิบัติภัย ทั้งสึนามิ และโดยเฉพาะอย่างยิ่งในมหาอุทกภัยที่ผ่านมา

วันนี้ พวกเขาชักชวนให้เราออกจากบ้านไปยังอุทยานเบญจสิริ เพื่อร่วมงาน “ตลาดนัดอาสาสมัคร” (Volunteer Street Fair) เป็นงานที่รำลึกถึงความตั้งใจและน้ำใจที่พวกเราเคยให้กันและกัน จนผ่านวันเวลาทุกข์นั้นมาถึงวันนี้

เราอาจคิดว่าเป็นเพราะมีภัยมา เราจึงต้องช่วยเหลือกันไปตามสภาพ จะหวังพึ่งความช่วยเหลือจากหน่วยงานของรัฐก็คงไม่ทันการณ์เป็นแน่ เราอาจแค่คิดว่าเพราะเผชิญทุกข์ด้วยกัน ใจของพวกเราส่วนใหญ่จึงถูกปลุกเร้าให้เกิดเมตตาและกรุณา เป็นจิตอาสา ถึงแม้จะตกเป็นผู้ประสบภัยแต่ก็ยังพาตัวเองออกไปกู้ภัย ไปทำอาหารกล่อง ไปแพ็คกระสอบทราย ไปบรรจุถุงยังชีพ และไปช่วยสุนัข

แต่มันยังมีหลายสิ่งหลายอย่างที่มากกว่านั้น แม้วันนี้จะไม่มีภัยใดๆ เราก็ยังสามารถหยิบยื่นน้ำใจให้กันได้ และควรอย่างยิ่งที่จะเตรียมตัวเองให้พร้อมทั้งกายทั้งใจ การช่วยเหลือดูแลกันจึงจะเกิดประโยชน์ถ้าเรา “พร้อม”

จิตอาสาอาจถูกกระตุ้นขึ้นเมื่อประสบภัย แต่นั่นไม่ใช่เหตุผลที่เราต้องรอ เราบ่มเพาะใจและพัฒนาตัวเองให้พร้อมอยู่เสมอได้

ดังนี้ นอกจากพื้นที่ในอุทยานเบญจสิริจะมีนิทรรศการเล่าเรื่อง ให้ความรู้ บันทึกความทรงจำที่ผ่านมาแล้ว ยังเปิดโอกาสให้อาสาสมัครได้พบปะกัน ทั้งคนที่ทำงานอยู่ในองค์กรพัฒนาสังคมด้านต่างๆ และคนที่รวมกลุ่มกันขึ้นมาเองเป็นอาสาด้วยใจ ที่สำคัญคือมีพื้นที่ให้ลงมือเพื่อเตรียมตัวเองให้พร้อมใน 3 ฐาน คือ 1.ฐานหัว พร้อมในทักษะเนื้อหาความรู้ของการเผชิญหน้าปัญหาและการกู้ภัย 2. ฐานใจ ฝึกการรับฟัง "ด้วย" ใจ และ 3.ฐานกาย คือพร้อมในการได้ฝึกลงมือทำ

อาสาสมัครที่เตรียมความพร้อมในฐานหัว จะได้ทำความเข้าใจในแนวทางการปฐมพยาบาล ได้รู้ทักษะการเอาตัวรอด การรับมือกับอันตราย วิธีการพายเรือ และการทำงานร่วมกันกับผู้อื่น ส่วนความพร้อมในฐานใจ จะได้รู้จักโยคะที่ปรับสมดุลใจกับกาย ฝึกการรับฟังด้วยใจ และการใช้สุนทรียสนทนา รวมทั้งกระบวนการศิลปะในการสะท้อนสภาวะใจ ส่วนความพร้อมฐานกาย เราจะได้ฝึกปฏิบัติการลงมือทดลองทำข้าวของเครื่องใช้ที่จะสู้กับภัยพิบัติ เช่น เสื้อชูชีพที่ทำจากขวดพลาสติก อุปกรณ์กันหนาว การคัดแยกรีไซเคิลขยะ และทำน้ำหมักชีวภาพ

หากจะมีใครบอกว่า การเตรียมอาสาสมัครให้พร้อมรับมือกับมหาภัยทั้งหลายที่ทวีความรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ นั้นไม่สามารถจะทำเพียงแค่นี้ได้ พวกเขาก็คงจะยิ้มให้ และตอบอย่างมั่นใจและภาคภูมิใจว่า ความพร้อม เป็นเรื่องที่สมควรเริ่มเดี๋ยวนี้ ได้รู้เดี๋ยวนี้ ถึงจะทำได้เล็กๆ แต่ก็ได้จุดประกายว่า เราจะเป็นอาสาสมัครที่ไม่ใช่มือสมัครเล่น เราจะเตรียมพร้อมกันเพื่อรับมือกับภัย

วันนี้จึงเป็นวันที่มีความหมาย เป็นวันของความมุ่งมั่นตั้งใจโดยคนกลุ่มเล็กๆ ที่มองไกลไปถึงวันที่สังคมไทยฝ่าฟันจนพ้นภัยไปด้วยกันในงาน 'ตลาดนัดอาสาสมัคร' www.volunteerspirit.org